Quy trình thay bạc đạn trục chính máy CNC chuẩn kỹ thuật

1. Tầm quan trọng của bạc đạn trục chính

Bạc đạn trục chính (vòng bi trục chính) là chi tiết chịu tải và ma sát cao, giúp đỡ trục chính, duy trì độ đồng tâm và ổn định chuyển động quay trong quá trình gia công.

Khi bạc đạn bị mòn, khô dầu hoặc vỡ bi, sẽ gây ra:

Rung lắc, tiếng ồn lớn khi máy hoạt động.
Bề mặt gia công kém mịn, sai lệch kích thước.
Tăng nhiệt độ trục chính, thậm chí gây kẹt hoặc gãy trục.

Do đó, thay bạc đạn đúng kỹ thuật là bước quan trọng giúp phục hồi độ chính xác, kéo dài tuổi thọ trục chính và giảm thiểu hư hỏng nghiêm trọng.

2. Dấu hiệu nhận biết bạc đạn trục chính bị hỏng

Trục chính phát tiếng rít, hú hoặc lạch cạch khi chạy ở tốc độ cao.
Độ rung tăng bất thường, bề mặt chi tiết gia công xuất hiện gợn sóng.
Trục nóng nhanh, vượt mức bình thường dù hệ thống làm mát vẫn hoạt động.
Kiểm tra bằng đồng hồ so thấy độ đảo trục tăng.
Khi dừng máy, trục quay “rơ” hoặc cảm giác khựng nhẹ khi xoay bằng tay.

Khi xuất hiện những dấu hiệu trên, máy cần được dừng hoạt động và tiến hành kiểm tra – thay bạc đạn kịp thời.

3. Chuẩn bị trước khi thay bạc đạn

Dụng cụ cần thiết:

Bộ dụng cụ tháo lắp chuyên dụng (cờ lê lực, vam tháo bạc đạn, thanh trượt ép vòng bi).
Đồng hồ so, micrometer, thước panme, căn lá đo khe hở.
Máy gia nhiệt bạc đạn (hoặc bếp cảm ứng chuyên dùng).
Mỡ bôi trơn chịu nhiệt, đúng chủng loại theo khuyến cáo.
Găng tay sạch, khăn mềm, dầu rửa vệ sinh.

Yêu cầu môi trường:

Phòng sạch, tránh bụi bẩn lọt vào cụm trục.
Nhiệt độ môi trường ổn định, tránh chênh lệch nhiệt lớn.
Có khu vực đặt từng chi tiết theo thứ tự tháo lắp để tránh nhầm lẫn.

4. Quy trình thay bạc đạn trục chính máy CNC

Bước 1: Tháo trục chính ra khỏi máy

Ngắt hoàn toàn nguồn điện, khí nén và làm mát.
Tháo cụm trục chính ra khỏi thân máy theo đúng hướng dẫn của nhà sản xuất.
Đánh dấu vị trí lắp, chiều quay, cổng làm mát và dây tín hiệu.

Bước 2: Tháo cụm bạc đạn cũ

Vệ sinh sơ bộ trục chính bằng dầu sạch.
Sử dụng vam hoặc máy ép thủy lực tháo vòng bi cũ nhẹ nhàng, đúng chiều ép.
Không được dùng búa kim loại gõ trực tiếp, tránh cong trục.

Bước 3: Kiểm tra và vệ sinh trục

Đo độ đồng trục, độ côn, độ mòn tại vị trí lắp bạc đạn.
Nếu trục bị mòn hoặc xước, phải mài và phục hồi lại chuẩn trước khi lắp bạc đạn mới.
Làm sạch hoàn toàn bụi, dầu, mạt sắt bằng dung dịch chuyên dụng.

Bước 4: Gia nhiệt và lắp bạc đạn mới

Làm nóng vòng bi bằng máy gia nhiệt từ (60–80°C) để giãn nở đều.
Ép bạc đạn mới vào trục theo đúng hướng tải và chiều quay.
Sử dụng ống ép chuyên dụng, không được gõ trực tiếp vào vòng ngoài.
Sau khi lắp, để nguội tự nhiên, không làm lạnh đột ngột.

Bước 5: Cân chỉnh và kiểm tra độ đồng tâm

Dùng đồng hồ so kiểm tra độ đảo hướng trục và hướng tâm, đảm bảo nằm trong giới hạn cho phép (<0.002 mm).
Kiểm tra khe hở lắp (preload) theo thông số kỹ thuật của bạc đạn.
Cân bằng động cụm trục nếu cần, đặc biệt với trục tốc độ cao (15.000–30.000 vòng/phút).

Bước 6: Bôi trơn và lắp lại trục chính

Bơm mỡ bôi trơn chịu nhiệt (loại đặc biệt cho spindle) đúng dung lượng.
Lắp lại cụm trục chính vào máy, siết bu-lông đúng lực tiêu chuẩn.
Kết nối lại hệ thống làm mát, tín hiệu, ống dẫn khí.

Bước 7: Chạy thử và kiểm tra

Cho máy chạy không tải ở tốc độ thấp, tăng dần đến tốc độ làm việc.

Quan sát độ rung, tiếng ồn và nhiệt độ trục chính.

Nếu ổn định, tiến hành chạy thử có tải và kiểm tra độ chính xác gia công.

5. Lưu ý khi thay bạc đạn trục chính CNC

Chỉ sử dụng vòng bi chính hãng, đúng mã số, kích thước và loại tải (bạc đạn tiếp xúc góc, bạc đạn chặn – đỡ, bạc đạn tốc độ cao…).
Không tái sử dụng vòng bi cũ hoặc bạc đạn đã bị tháo khỏi trục.
Không dùng mỡ bôi trơn thông thường – chỉ dùng loại mỡ chuyên dụng cho spindle.
Ghi chép đầy đủ quá trình thay thế và thông số đo để tiện bảo trì sau này.
Sau khi thay, nên bảo dưỡng định kỳ 3–6 tháng/lần, kiểm tra rung và nhiệt độ trục.

6. Dịch vụ thay bạc đạn trục chính CNC chuyên nghiệp

Công việc thay bạc đạn trục chính đòi hỏi độ chính xác cao, thiết bị chuyên dụng và kỹ thuật viên có kinh nghiệm, bởi chỉ một sai lệch nhỏ khi ép bạc đạn cũng có thể khiến trục chính bị lệch, rung hoặc cháy vòng bi mới.